Kwestię obowiązków związanych z prowadzeniem ewidencji VAT reguluje dział XI, rozdział 2 ustawy o VAT (art. 109-110). Zgodnie z tymi przepisami ewidencje są zobowiązani prowadzić podatnicy korzystający ze zwolnienia z VAT jak i czynni podatnicy podatku VAT. Zgodnie z art. 109 ust. 1 podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego mają obowiązek prowadzić ewidencje sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. Celem prowadzenia takiej ewidencji jest ustalenie momentu przekroczenia limitu zobowiązującego do rejestracji VAT. Obowiązek prowadzenia ewidencji VAT W przypadku kiedy mimo obowiązku podatnik zwolniony z VAT nie prowadzi wskazanej ewidencji lub prowadzi ją w sposób nierzetelny a na podstawie prowadzonej ewidencji nie można ustalić wartości sprzedaży, wówczas urząd skarbowy w drodze oszacowania ustala wartości sprzedaży opodatkowanej oraz kwotę podatku należnego. W przypadku, kiedy nie ma możliwości ustalenia co jest przedmiotem sprzedaży wówczas przy naliczeniu podatku zostanie zastosowana stawka podstawowa. W przypadku podatników zwolnionych przedmiotowo z VAT przepisy nie wskazują jednoznacznie na obowiązek prowadzenia przez nich ewidencji VAT. Z treści art. 109 ust. 3 należałby jednak wnioskować, iż podatnik wykonujący wyłącznie czynności zwolnione na podstawie art. 43 i 82 ust. 3 ustawy o VAT nie ma obowiązku prowadzenia takiej ewidencji. Warto zwrócić uwagę na to, iż część usług zwolnionych na podstawie art. 43 ustawy o VAT (np. usługi ubezpieczeniowe), jeśli nie mają charakteru usług pomocniczych są wliczane do limitu zwolnienia podmiotowego z VAT. Podatnik, który świadczy jedynie tego typu usługi nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji VAT, o której mowa w art. 109 ust. 1 ustawy o VAT. W sytuacji kiedy taki podatnik zaczyna świadczyć usługi opodatkowane, wliczane do limitu musi być w stanie na podstawie prowadzonej ewidencji ustalić czy przekroczył limit uprawniający do zwolnienia z VAT. Przepisy nie wskazują jakie dokumenty ma posiadać aby to ustalić. Wystarczająca będzie to ewidencja prowadzona dla celów podatku dochodowego np. podatkowa księga przychodów i rozchodów. Czynni podatnicy VAT Najwięcej obowiązków w zakresie ewidencji dla podatku VAT mają podatnicy VAT czynni. Zgodnie z art. 109 ust 3 czynni podatnicy podatku VAT mają obowiązek prowadzenia ewidencji zawierającej dane niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji oraz informacji podsumowującej. Przepisy nie określają wzoru ewidencji VAT, wskazują natomiast na elementy jakie powinny się w niej znaleźć. Są nimi: dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania wysokość podatku należnego korekty podatku należnego kwoty podatku naliczonego obniżające kwoty podatku należnego korekty podatku naliczonego kwoty podatku podlegającej wpłacie do US lub zwrotowi inne dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji w tym nr NIP nabywcy W związku z określonymi transakcjami jakich dokonuje podatnik, może być on zobowiązany do prowadzenia dodatkowych ewidencji. Ewidencjami tymi są: ewidencja prezentów o małej wartości (art. 7 ust. 4 pkt. 2a ustawy o VAT), ewidencja towarów otrzymanych do uszlachetniania (art. 109 ust. 9), ewidencja towarów wysłanych do uszlachetniania (art. 109 ust. 10), ewidencja przemieszczenia nieuznawanego za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (art. 109a), ewidencja nabycia towarów niestanowiącego WNT (art. 109 ust. 11), ewidencja towarów wprowadzanych do magazynu konsygnacyjnego (art. 12a ust. 1 pkt. 4), ewidencja towarów przemieszczanych do miejsca odpowiadającego magazynowi konsygnacyjnemu (art. 20a ust. 2 pkt. 2), ewidencja transakcji objętych procedurą szczególną rozliczania VAT dla usług elektroniczny, nadawczych i telekomunikacyjnych (art. 130d i 134), ewidencja VAT u podatników świadczących usługi przewozów okazjonalnych (art. 134c). W przypadku powyższych ewidencji ustawodawca wyraźnie wskazał, iż są one ewidencjami odrębnymi od ewidencji VAT o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT. W części przypadków w podstawowej ewidencji VAT mają pojawić się dodatkowe dane. Tak jest np. w przypadku procedury VAT marża dla biur podróży czy procedury VAT marża dla towarów używanych. W pierwszym z tych przypadków, zgodnie z art. 119 ust. 3a podatnicy „są obowiązani prowadzić ewidencje, o której o mowa w art. 109 ust. 3, z uwzględnieniem kwot wydatkowanych na nabycie towarów i usług od innych podatków dla bezpośredniej korzyści turysty”. W drugim prowadzona ewidencja musi zawierać „w szczególności kwoty nabycia towarów niezbędne do określenia kwoty marży. Jeśli podatnik oprócz sprzedaży towarów używanych opodatkowanych w procedurze VAT marża stosuje również ogólne zasady opodatkowania wówczas ewidencja VAT powinna być prowadzona z uwzględnieniem podziału w zależności od sposobu opodatkowania. Dodatkowy zakres danych wymagany jest dla podmiotów prowadzących sprzedaż złota inwestycyjnego (art. 125 ustawy o VAT) czy podatników, dla których ma zastosowanie procedura uproszczona w ramach transakcji trójstronnych (art. 138 ustawy o VAT). Podstawowym błędem w zakresie prowadzenia ewidencji jest brak jej prowadzenia czy jej prowadzenie w sposób niezgodny z przepisami (np. bez uwzględnienia wszystkich danych wymaganych przepisami) czy w sposób nieodzwierciedlający stanu faktycznego. Ewidencje VAT zgodnie z Kodeksem karnym i skarbowym są uważane za księgi. Czyny zabronione związane z obowiązkiem prowadzenia ksiąg regulują art. 60 i 61 Kodeksu karnego i skarbowego. Są nimi – nieprowadzenie ksiąg, mimo takiego obowiązku oraz ich prowadzenie w sposób nierzetelny (niezgodny ze stanem rzeczywistym) lub wadliwy. Podatnik, który, mimo obowiązku, nie prowadzi ewidencji lub prowadzi ją w sposób nierzetelny popełnia przestępstwo skarbowe i podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych a w przypadku mniejszej wagi karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Z kolei podatnik prowadzący ewidencje w sposób wadliwy (niezgodny z przepisami) podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Wartości obowiązujących w 2017 r. kar Grzywny za przestępstwa skarbowe Grzywna minimalna 666,60 zł Grzywna maksymalna 19 198 080 zł Grzywny za wykroczenia skarbowe Grzywna minimalna 200 zł Grzywna maksymalna 40 000 zł Maksymalny mandat karny 4 000 zł UWAGAZachęcamy do komentowania naszych artykułów. Wyraź swoje zdanie i włącz się w dyskusje z innymi czytelnikami. Na indywidualne pytania (z zakresu podatków i księgowości) użytkowników odpowiadamy przez e-mail, czat lub telefon – skontaktuj się z nami. Dodając komentarz na blogu, przekazujesz nam swoje dane: imię i nazwisko, adres e-mail oraz treść komentarza. W systemie odnotowywany jest także adres IP, z wykorzystaniem którego dodałeś komentarz. Dane zostają zapisane w bazie systemu WordPress oraz Disqus. Twoje dane są przetwarzane na podstawie Twojej zgody, wynikającej z dodania komentarza. Dane są przetwarzane wyłącznie w celu opublikowania komentarza na blogu. Dane w bazie systemu WordPress są w niej przechowywane przez okres funkcjonowania bloga. Dane w systemie Disqus zapisują się na podstawie Twojej umowy zawartej z firmą Disqus. O szczegółach przetwarzania danych przez Disqus dowiesz się ze strony.
1) art. 108b ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - bank niezwłocznie obciąża rachunek VAT posiadacza rachunku kwotą wskazaną w tej informacji i uznaje tą kwotą jego rachunek rozliczeniowy; 2) art. 108b ust. 14 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - bank niezwłocznie dokonuje
Od 1 stycznia 2023 r. podatnicy będą mogli tworzyć grupy VAT. Z artykułu dowiesz się czym jest grupa VAT i jakie korzyści daje jej utworzenie; jakie warunki muszą być spełnione by taka grupa mogła powstać; z jakimi problemami praktycznymi musisz się zmierzyć przy tworzeniu grupy VAT. Wpis zaktualizowany o zmiany wprowadzone od 1 lipca 2022 r. Od kiedy możemy tworzyć grupy VAT? Przepisy o grupie VAT wprowadzone zostały w ramach Polskiego Ładu. Regulacje dotyczące grup VAT miały wejść w życie od 1 lipca 2022 r. Niemniej przepisami ustawy z dnia 8 czerwca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową przesunięto ten termin na 1 stycznia 2023 r. A zatem dopiero od tego momentu będzie można formalnie taką grupę utworzyć. Grupa VAT polega na połączeniu kilku podmiotów w jednego podatnika VAT. Prawnie są to dalej odrębne podmioty. Jednak dla potrzeb VAT traktuje się ich jako jednego podatnika. Transakcje wykonywane przez członków grupy VAT Istotą grupy VAT jest to, że transakcje pomiędzy członkami grupy nie podlegają opodatkowaniu (art. 8c ust. 1 ustawy o VAT). Dopiero jeśli któryś z członków grupy wykona usługę lub dokona dostawy na rzecz podmiotu spoza grupy, to traktuje się to jako czynność wykonaną przez grupę (art. 8c ust. 2 ustawy o VAT). Jeżeli któryś z członków grupy zakupi towar lub usługę od podmiotu spoza grupy, to przyjmuje się, że zakupu dokonała grupa VAT (art. 8c ust. 3 ustawy o VAT). Jakie korzyści daje grupa VAT? Dzięki utworzeniu grupy VAT możemy osiągnąć zarówno korzyści podatkowe (zmniejszenie obciążenia podatkiem VAT) jak i administracyjne (poprzez zmniejszenie ilości transakcji podlegających zaraportowaniu oraz udokumentowaniu). Niższy podatek VAT Mamy 4 podmioty z branży medycznej, które wykonują głównie działalność leczniczą podlegającą zwolnieniu z VAT. Do tego powołaliśmy odrębną spółkę w grupie, która zajmuje się obsługą administracyjną i księgową ww. spółek. Spółka za tę obsługę wystawia na rzecz ww. spółek fakturę z 23% VAT. Podmioty wykonujące działalność medyczną albo nie odliczają tego VAT albo przysługuje im odliczenie jedynie częściowe. Grupa jako całość ponosi więc koszt VAT, którym obciążana jest sprzedaż spółki wykonującej czynności administracyjne i księgowe. Po utworzeniu grupy VAT, czynności tej spółki nie będą obciążone VAT. Co może okazać się korzystne podatkowo. Należy zwrócić uwagę, że w podanym przykładzie sprzedaż spółki administracyjnej nie zostanie obciążona VAT – i mamy tutaj oczywistą korzyść podatkową. Pamiętajmy jednak, że skutkiem utworzenia takiej grupy będzie również zmniejszenie kwoty odliczanej przez tę spółkę. Spółka administracyjna w celu realizacji czynności na rzecz innych spółek dokonuje zakupu towarów (np. laptopy, biurka) bądź usług (wynajem lokalu, zakup licencji na oprogramowanie). Dotychczas jej sprzedaż opodatkowana była wg 23% stawki VAT. A zatem w związku z tymi zakupami odliczała 100% podatku naliczonego. Po utworzeniu grupy, spółka ta wykonuje na rzecz członków grupy czynności niepodlegające VAT. Wydaje się, że w takim przypadku konieczne jest przyjęcie, że zakupy tej spółki, powiązane są ze sprzedażą członków grupy. Może to oznaczać, że spółka ta nie odliczy VAT albo odliczy go jedynie w części. Przy obliczaniu korzyści związanych z utworzeniem grupy VAT pamiętaj więc by uwzględnić również zmiany w zakresie przysługującego odliczenia VAT. Wydaje się, że najwyższe korzyści osiągniemy wtedy, gdy taka spółka administracyjna będzie miała dużo kosztów bez podatku VAT (np. wydatki pracownicze lub zakupy na zwolnieniu z VAT). Korzyści administracyjne Wskazałem, że korzyścią z utworzeniu grupy VAT jest również zmniejszenie ilości transakcji podlegających zaraportowaniu oraz udokumentowaniu. Transakcji realizowanych między członkami grupy VAT nie uwzględniamy bowiem w JPK. Nie dokumentujemy ich również fakturą. To może się okazać korzystne w szczególności, gdy między spółkami dochodzi do wielu wzajemnych obciążeń i są wątpliwości czy należy je udokumentować fakturą czy notą. W przypadku transakcji między członkami grupy VAT takich wątpliwości nie będzie (wystawiamy noty bez VAT). Jakie warunki muszą być spełnione do utworzenia grupy VAT? Istotne powiązania między członkami grupy Grupę VAT mogą utworzyć podmioty powiązane finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie. Wszystkie rodzaje powiązań muszą być spełnione łącznie w momencie utworzenia grupy oraz nieprzerwanie przez okres, w jakim ta grupa posiada status podatnika. Powiązania finansowe Podatników uważa się za powiązanych finansowo (art. 15a ust. 3 ustawy o VAT) jeżeli jeden z podatników będących członkiem grupy VAT posiada bezpośrednio ponad 50%: udziałów (akcji) w kapitale zakładowym lub praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub prawa do udziału w zysku – każdego z pozostałych podatników będących członkami tej grupy. Powiązania ekonomiczne Podatników uważa się za powiązanych ekonomicznie (art. 15a ust. 4 ustawy o VAT), jeżeli: przedmiot głównej działalności członków grupy VAT ma taki sam charakter lub rodzaje działalności prowadzonej przez członków grupy VAT uzupełniają się i są współzależne, lub członek grupy VAT prowadzi działalność, z której w całości lub w dużej mierze korzystają inni członkowie grupy VAT. Powiązania organizacyjne Podatników uważa się za powiązanych organizacyjnie, jeżeli: prawnie lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio, znajdują się pod wspólnym kierownictwem, lub organizują swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu. Jak formalnie zakłada się grupę VAT? Konieczność wybrania przedstawiciela grupy Przy tworzeniu grupy VAT konieczne jest wybranie jej przedstawiciela. Reprezentuje on grupę VAT w zakresie praw i obowiązków tej grupy. Do jego obowiązków należy złożenie zgłoszenia rejestracyjnego dla grupy VAT; składanie do naczelnika urzędu skarbowego zgłoszenia o wszelkich zmianach skutkujących naruszeniem warunków do uznania grupy VAT za podatnika; w razie chęci przedłużenia istnienia grupy VAT, przedstawiciel składa nową umowę do naczelnika urzędu skarbowego; po utracie statusu podatnika przez grupę, przedstawiciel może dokonywać ewentualnych korekt rozliczeń za okresy kiedy grupa VAT była podatnikiem. Ponadto organem podatkowym właściwym dla grupy jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy dla przedstawiciela grupy VAT (art. 3 ust. 7 ustawy o VAT). Co ważne, za ewentualne zaległości podatkowe w VAT odpowiada nie tylko przedstawiciel, lecz każdy z członków grupy VAT solidarnie (art. 8e ustawy o VAT). Umowa o utworzeniu grupy VAT Ustawa o VAT wymaga zawarcia umowy o utworzeniu grupy VAT (art. 15a ust. 1 ustawy o VAT). Umowa taka musi zawierać co najmniej (art. 15a ust. 10 ustawy o VAT): nazwę grupy VAT z dodatkowym oznaczeniem „grupa VAT” lub „GV”; dane identyfikacyjne podatników tworzących grupę VAT, w tym dane dotyczące oddziału w przypadku podatnika nieposiadającego siedziby na terytorium kraju, oraz wysokość kapitału zakładowego każdego z tych podatników; wskazanie przedstawiciela grupy VAT, wyznaczonego spośród jej członków; dane identyfikacyjne udziałowców (akcjonariuszy) i wysokość ich udziału w kapitale zakładowym podatników tworzących grupę VAT, posiadających ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym tych podatników; wskazanie okresu, na jaki grupa VAT została utworzona, nie krótszego niż 3 lata. Złożenie zgłoszenia rejestracyjnego Przedstawiciel grupy VAT musi złożyć zgłoszenie rejestracyjne. Dołącza do niego umowę o utworzeniu grupy (art. 96 ust. 3b ustawy o VAT). Obecnie trwają prace legislacyjne nad nowy wzorem formularza VAT-R, w którym przewidziano opcję zaznaczenia, iż zgłoszenie dotyczy grupy VAT. Tutaj znajdziesz projekt rozporządzenia zmieniającego wzór formularza VAT-R, który ma obowiązywać od 1 lipca 2022 r. Od kiedy grupa VAT nabywa status podatnika? Jeżeli naczelnik urzędu skarbowego zweryfikuje, że nie są spełnione warunki do uznania grupy za podatnika, to odmawia rejestracji. Jeżeli natomiast są one spełnione, to oczywiście rejestruje grupę jako podatnika. Grupa nabywa status podatnika z dniem wskazanym w umowie o utworzeniu grupy VAT, jednak nie wcześniej niż w dniu rejestracji grupy przez organ podatkowy. Nowy NIP grupy i rejestracja do VAT członków grupy Jeżeli grupa VAT zostanie zarejestrowana jako podatnik VAT, to członkowie grupy VAT z urzędu są wykreślani z rejestru podatników VAT (art. 96 ust. 7ba ustawy o VAT). Nie będą więc oni widnieć na białej liście jako podatnicy. Podatnikiem będzie wyłącznie grupa VAT. Ważne jest więc żeby poinformować kontrahentów o takich zmianach. Co więcej, w celu zarejestrowania grupy jako podatnika VAT, konieczne wydaje się również złożenie zgłoszenia o nadanie NIP grupie. Będzie ona bowiem funkcjonowała na gruncie VAT jako odrębny podatnik. Co z rachunkami ujawnionymi na białej liście? Należy pamiętać, że grupa VAT to instytucja funkcjonująca wyłącznie na gruncie VAT. Podmioty tworzące grupę, w sensie prawnym, w dalszym ciągu są niezależne. Również rachunki firmowe nie będą otwierane dla grupy VAT, lecz dla każdego członka grupy odrębnie. Na szczęście przewidziano regulację, że dotychczas zgłoszone do białej listy przez członków grupy rachunki firmowe, po utworzeniu grupy zostaną ujawnione w wykazie jako rachunki tej grupy. Nie trzeba więc w tym zakresie dokonywać żadnych zgłoszeń. Istotne wyzwania przy funkcjonowaniu grupy VAT Fakturowanie Trzeba pamiętać, że po utworzeniu grupy tylko ta grupa jest podatnikiem. W związku z wprowadzeniem grup VAT nie przewidziano żadnych szczególnych regulacji dotyczących fakturowania. Niemniej skoro podatnikiem jest grupa, to faktury sprzedażowe powinny być wystawiane z danymi grupy (np. ABC grupa VAT). To samo dotyczy faktur zakupowych. Po utworzeniu grupy każdy z jej członków powinien poinformować swoich dostawców, że od momentu rejestracji do VAT grupy faktury mają być wystawiane na grupę. Kasy fiskalne W przypadku sprzedaży ewidencjonowanej za pomocą kasy rejestrującej, na paragonie ujawnione są dane sprzedającego, w tym jego NIP. W razie utworzenia grupy konieczna wydaje się również zmiana tych danych w kasach fiskalnych. Należy więc zweryfikować w serwisie czy tego typu modyfikacje w posiadanych kasach są możliwe. Wspólny JPK Od momentu utworzenia grupy jej członkowie nie składają JPK. To grupa, jako podatnik, składa JPK dotyczący wszystkich transakcji sprzedażowych i zakupowych dokonanych przez jej członków. Konieczne jest zatem opracowanie oprogramowania, które będzie wstanie pobrać odpowiednie dane z systemów członków grupy tak, aby mogły one zostać zaraportowane. Taki JPK powinien wysyłać do urzędu skarbowego przedstawiciel grupy. Proporcja odliczenia Dużym wyzywaniem w przypadku grup VAT może okazać się kwestia obliczania proporcji odliczenia. Grupę mogą bowiem utworzyć podmioty dokonujące sprzedaży podlegającej VAT, zwolnionej z podatku oraz niepodlegającej opodatkowaniu, odliczające VAT przy zastosowaniu proporcji. Przepisy wymagają przy tym by proporcję liczyć odrębnie dla każdego członka grupy (art. 90 ust. 10c ustawy o VAT). Jednocześnie nie wskazują jak to dokładnie zrobić. Wydaje się, że przy odliczaniu VAT zawsze w pierwszej kolejności powinniśmy sprawdzić do jakiego rodzaju sprzedaży one służą. (dającej prawo do odliczenia czy nie). Na tym etapie nie ma znaczenia, który z podmiotów z grupy dokonał zakupu i który dokonuje sprzedaży. Dopiero jeśli nie możemy takie bezpośredniej alokacji dokonać, to stosujemy proporcję ustaloną dla danego członka grupy VAT (pod warunkiem, że zakup służy sprzedaży dokonywanej wyłącznie przez niego). Jeśli natomiast mamy sprzedaż, której nie możemy alokować bezpośrednio do danego rodzaju sprzedaży i jednocześnie jest to zakup powiązany ze sprzedażą kilku podmiotów z grupy, to konieczne jest zastosowanie proporcji uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego (art. 90 ust. 10d ustawy o VAT). Obowiązek ewidencjonowania transakcji między członkami grupy VAT Mimo że transakcji między członkami grupy VAT nie dokumentujemy fakturą ani nie wykazujemy w JPK, to nie jest tak, że zupełnie możemy o nich zapomnieć. 🙂 Ustawodawca przewidział obowiązek uwzględniania tych transakcji w specjalnie w tym celu prowadzonej ewidencji (art. 109 ust. 11g ustawy o VAT). Przy czym na mocy art. 20 pkt 3 ustawy z dnia 8 czerwca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 30 czerwca 2023 r. ewidencja ta ma być prowadzona w formie elektronicznej oraz przekazywana na wezwanie organu w terminie 7 dni od dnia doręczenia żądania. Natomiast od 1 lipca 2023 r. ewidencja ta ma być co miesiąc przesyłana do organów podatkowych (tak jak JPK)! Wynika to ze zmian uwzględnionych w art. 20 pkt 1 lit. b ww. ustawy. Ryzyko podatkowe w razie zmian w grupie Największe ryzyko w przypadku grupy VAT związane jest z ewentualnym przyjęciem przez organ podatkowy, że w trakcie trwania grupy przestała ona spełniać przesłanki do jej uznania za podatnika. Powiązania finansowe, ekonomiczne i organizacyjne muszą bowiem trwać od momentu zarejestrowania grupy jako podatnika i przez cały czas trwania grupy. Jeżeli nie będziemy świadomi, że takie przesłanki przestaliśmy spełniać, to organ po pewnym czasie może wyrejestrować grupę jako czynnego podatnika VAT. Grupa VAT traci wówczas status podatnika z dniem poprzedzającym dzień wystąpienia tych zmian. 1 sierpnia 2022 r. naczelnik urzędu skarbowego rejestruje grupę VAT. 1 stycznia 2023 r. dokonaliśmy zmian w grupie. Spółka, która dotychczas pełniła funkcje administracyjne na rzecz innych członków grupy VAT, przestała je wykonywać. Zamiast tego realizuje działalność gospodarczą na rzecz podmiotów spoza grupy. W 2026 r. organ podatkowy uznaje, że w wyniku tych zmian, grupa przestała spełniać przesłankę istnienia powiązań ekonomicznych. Przypadek taki może być bardzo problematyczny. Konieczne bowiem będzie skorygowanie wszystkich faktur wystawionych od 2023 r. do 2026 r. i uwzględnienie całej sprzedaży z tego okresu jako sprzedaży dokonanej przez poszczególnych członków grupy VAT (a nie grupy VAT). To samo będzie dotyczyło wszelkich zakupów. Można sobie tylko wyobrażać z jakimi problemami będzie się to wiązało. Pamiętajmy też, że wskazany przeze mnie problem nie musi wynikać z jakichś naszych niedociągnięć lub niewiedzy. Może się przecież też zdarzyć, że organy podatkowe przyjmą odmienną od naszej interpretację przesłanek umożliwiających uznawanie grupy za podatnika VAT. Inne tematy, które mogą Cię zainteresować:
Podstawa opodatkowania VAT ma istotne znaczenie, od prawidłowego jej ustalenia zależy bowiem wysokość podatku. Pomimo, jak się wydaje, jasnych przepisów w tym zakresie, praktyka pokazuje, że podatnicy mają problem z jej ustaleniem. Definicja podstawy opodatkowania została określona w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.
Czy faktury dokumentujące zakup towarów i usług, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, powinny być uwzględniane w ewidencji prowadzonej dla podatku od towarów i usług oraz w pliku JPK_VAT? – pyta czytelnik. Stosownie do art. 109 ust. 3 ustawy o VAT, podatnicy, z wyjątkiem podatników: - wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 tej ustawy, - u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT, – są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą dane niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej oraz informacji podsumowującej. Ewidencja powinna zawierać w szczególności dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, korekt podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżającej kwotę podatku należnego, korekt podatku naliczonego, kwoty podatku podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu, a także inne dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji, w tym numer, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. Ważna treść, nie forma Przytoczona regulacja wskazuje na konieczność prowadzenia przez podatnika ewidencji, służącej prawidłowemu sporządzeniu deklaracji podatkowej oraz informacji podsumowującej, gdyż dane, które podatnik wpisuje do deklaracji/informacji podsumowującej składanej w urzędzie skarbowym, są odzwierciedleniem danych wynikających z prowadzonej przez niego ewidencji sprzedaży i ewidencji zakupu VAT. Przepisy ustawy o VAT nie narzucają określonej formy prowadzenia ewidencji. Ważne jest tylko, aby zawierała ona wszystkie elementy wymienione w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT oraz inne dane, które są niezbędne do prawidłowego wypełnienia deklaracji podatkowej oraz informacji podsumowującej. Każdy z podatników sam wybiera sposób prowadzenia ewidencji, aby na podstawie zgromadzonych danych terminowo i prawidłowo sporządzać deklarację podatkową. Dane te zostały w przepisie wymienione i dotyczą: - kwot określonych w art. 90 ustawy o VAT (częściowe odliczenie podatku), - danych niezbędnych do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, Autopromocja Specjalna oferta letnia Pełen dostęp do treści "Rzeczpospolitej" za 5,90 zł/miesiąc KUP TERAZ - wysokości podatku należnego, - kwot podatku naliczonego obniżających kwotę podatku należnego oraz - kwoty podatku podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu. Dane do ujawnienia Generalnie dane, które powinna zawierać ewidencja, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT, można podzielić na dane dotyczące podatku należnego (sprzedaży) oraz dane dotyczące podatku naliczonego (zakupów). Ustawodawca narzuca wymóg odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, tj. odrębnego określenia kwot podatku naliczonego podlegającego odliczeniu w deklaracji podatkowej. Zatem podatnik zobowiązany jest wpisać do prowadzonej ewidencji tylko kwoty podatku naliczonego podlegające odliczeniu. Oznacza to, że gdy podatnik posiada faktury dokumentujące nabycie towarów i usług, w związku z którymi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, to nie ma obowiązku ewidencjonowania tego zakupu w ewidencji zakupów sporządzanej na podstawie art. 109 ust. 3 ustawy o VAT (por. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 kwietnia 2018 r., Te same dane Osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, prowadzące księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych, są obowiązane, bez wezwania organu podatkowego, do przekazywania, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej, informacji o prowadzonej ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2 ordynacji podatkowej, na zasadach dotyczących przesyłania ksiąg podatkowych lub ich części określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 193a § 3 ordynacji podatkowej, za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, wskazując miesiąc, którego ta informacja dotyczy. Ten złożony przepis, art. 82 § 1b ordynacji podatkowej, mówi oczywiście o obowiązku przesyłania plików JPK_VAT, który od 1 stycznia 2018 r. objął już także najmniejszych przedsiębiorców. Struktura logiczna postaci elektronicznej ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych, z uwzględnieniem możliwości wytworzenia jej z programów informatycznych używanych powszechnie przez przedsiębiorców oraz automatycznej analizy danych, jest dostępna w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych (art. 193a § 2 ordynacji podatkowej). Jak już wspomniano, gdy podatnik posiada faktury dokumentujące nabycie towarów i usług, w związku z którymi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, to nie ma obowiązku ewidencjonowania tego zakupu w ewidencji zakupów sporządzanej na podstawie art. 109 ust. 3 ustawy o VAT. Zatem jeżeli podatnik nie zdecyduje się na ujęcie tych faktur w ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT, to nie podlegają one także ujęciu w składanym Szefowi Kas pliku JPK_VAT. W pliku JPK_VAT przekazujemy informacje o prowadzonej ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT. Skoro podatnik nie ujął tych faktur w tej ewidencji (bo nie miał takiego obowiązku), to nie musi ich ujmować w tym pliku. ? Autor jest doradcą podatkowym Podstawa prawna: ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 217 r., poz. 1221 ze zm.), ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 800)
Ponadto należy zauważyć, iż zgodnie z art. 42 ust. 12a ustawy o VAT w przypadkach, o których mowa w ust. 12, otrzymanie dowodów, o których mowa w ust. 1 pkt 2, upoważnia podatnika do wykazania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów ze stawką 0% w ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ww. ustawy, za okres rozliczeniowy, w którym
Dokładne określenie wysokości należnego podatku od towarów i usług jest możliwe dzięki prawidłowo prowadzonej ewidencji. Również kwota podatku naliczonego jest ustalana w oparciu o ewidencję VAT. W świetle powyższego widać, jak ważny jest dla czynnych podatników VAT obowiązek rzetelnego i niewadliwego dokonywania zapisów w stosownym rejestrze. Co więcej, ustawa o podatku od towarów i usług przewiduje konieczność prowadzenia ewidencji również dla innych kategorii podmiotów niż ww. czynni podatnicy VAT. Kogo dotyczy ewidencja VAT? Ewidencja VAT podatników czynnych Podatnicy, którzy mają obowiązek odprowadzania podatku należnego z tytułu dokonanej sprzedaży oraz posiadają prawo do odliczenia podatku naliczonego (tzw. czynni podatnicy VAT), są zobligowani do prowadzenia pełnej ewidencji dla potrzeb podatku VAT. Jak bowiem wynika bezpośrednio z treści art. 109 ust. 3 ustawy VAT ww. podatnicy są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą dane niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej oraz informacji podsumowującej. Wspomniany przepis podaje również obowiązkowe elementy, które powinny znaleźć się w każdej ewidencji. Dokument taki powinien zawierać w szczególności dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, korekt podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżającej kwotę podatku należnego, korekt podatku naliczonego, kwoty podatku podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu, a także inne dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji, w tym numer, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. Warto dodać, że na mocy ustawy nowelizującej od 1 stycznia 2018 r. dodano do ustawy VAT nowy art. 109 ust. 8a, który stanowi, iż powyższa ewidencja VAT ma być obligatoryjnie prowadzona w formie elektronicznej przy użyciu programów komputerowych. Zmiana ta została wprowadzona z uwagi na konieczność przesyłania organom podatkowym Jednolitych Plików Kontrolnych w zakresie podatku VAT, które przybierają postać elektroniczną. Stanowi o tym bezpośrednio art. 82 § 1b Ordynacji podatkowej. Regulacja ta podaje, że osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych są obowiązane, bez wezwania organu podatkowego, do przekazywania, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji o prowadzonej ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy VAT, za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, wskazując miesiąc, którego ta informacja dotyczy. Ewidencja VAT podatników zwolnionych Powinność prowadzenia ewidencji dla celów VAT dotyczy również podmiotów korzystających ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Zgodnie z art. 113 ustawy VAT zwolnienie to przysługuje podatnikom, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Mimo że podmioty objęte powyższą regulacją nie muszą odprowadzać podatku należnego z tytułu dokonanej sprzedaży, to jednak, w myśl art. 109 ust. 1 ustawy VAT, są zobowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. Podstawowym celem wprowadzenia tego obowiązku jest ustalenie momentu, w którym może dojść do ewentualnego przekroczenia wartości sprzedaży uprawniającej do zwolnienia od podatku. Inaczej niż w przypadku ewidencji czynnych podatników VAT, przepisy ustawy nie określają szczegółowych wymogów co do konstrukcji oraz zasad prowadzenie ewidencji sprzedaży zwolnionej. W konsekwencji każda forma zapisu jest dozwolona, o ile można na jej podstawie stwierdzić datę oraz wielkość sprzedaży. Dodatkowo z uwagi na fakt, iż podatnicy zwolnieni z VAT nie mają obowiązku przesyłania JPK, ewidencja nie musi być prowadzona w formie elektronicznej. Na marginesie warto podkreślić, że podatnicy zwolnieni podmiotowo z VAT nie muszą prowadzić ewidencji zakupionych towarów i usług. Taki rejestr jest zbędny, ponieważ ustawowo pozbawiono ich prawa do dokonywania odliczenia podatku naliczonego. Drugą grupą podatników, którzy nie muszą płacić podatku należnego z tytułu dokonanej sprzedaży, są podmioty zwolnione przedmiotowo z VAT. Zwolnienie przedmiotowe, opisane w art. 43 oraz art. 82 ustawy VAT, przysługuje z uwagi na wykonywanie konkretnych czynności, które na mocy ustawy zostały wyłączone z zakresu opodatkowania. Zwolnienia przedmiotowe nie są uzależnione od wysokości obrotu, co w rezultacie powoduje, że dla tej kategorii podatników nie jest konieczne prowadzenie ewidencji VAT. Wyłączenie z konieczności prowadzenia stosownej ewidencji wynika bezpośrednio z treści art. 109 ust. 3 ustawy VAT. Ewidencja VAT w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów Szczególny rodzaj zwolnienia został opisany w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy VAT. Otóż zwolniona od podatku VAT jest czynność wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów dokonana przez: rolników ryczałtowych dla prowadzonej przez nich działalności rolniczej, podatników, którzy wykonują jedynie czynności inne niż opodatkowane podatkiem i którym nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, podatników zwolnionych podmiotowo od podatku, osoby prawne, które nie są podatnikami. Powyższe zwolnienie dotyczy wyłącznie wartości WNT do kwoty 50 000 zł w trakcie roku podatkowego. W rezultacie przekroczenie wskazanego limitu powoduje konieczność zapłaty podatku VAT od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, nawet jeżeli podatnik korzysta ze zwolnienia od podatku. Skutkuje to koniecznością monitorowania wartości towarów nabytych w ramach WNT. Do obowiązku tego odnosi się art. 109 ust. 11 ustawy VAT, który w swej treści stanowi, że podmioty zwolnione z VAT i jednocześnie dokonujące WNT powinny prowadzić ewidencję, na podstawie której można określić wartość nabywanych przez nie towarów z innych państw członkowskich. Ewidencja VAT powinna być prowadzona w taki sposób, aby zapewnić wskazanie dnia, w którym wartość nabywanych przez te podmioty towarów z innych państw członkowskich przekroczy kwotę 50 000 zł. Ewidencja sprzedaży przy pomocy kasy rejestrującej Jak wynika z analizy zapisów art. 111 ust. 1 ustawy VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są zobowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Zasady prowadzenia tej ewidencji, korzystanie z ulgi z tytułu zakupu kasy oraz zwolnienia niektórych grup podatników z obowiązku stosowania kas regulują zarówno przepisy ustawy VAT, jak i rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących oraz w sprawie kas rejestrujących. Na zakończenie warto zaznaczyć, że zgodnie z art. 112 ustawy VAT wszyscy podatnicy, zarówno czynni, jak i zwolnieni z VAT, przechowują ewidencje oraz wszelkie dokumenty pomocne w rozliczeniach podatkowych do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Art. 8 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.
Przedsiębiorca, który korzysta ze zwolnienia z VAT celem udokumentowania sprzedaży powinien wystawić fakturę VAT bez zamieszczania stawki VAT. Dokument bez VAT różni się trochę od faktury wystawionej przez czynnego podatnika VAT. Jedną z różnic jest konieczność umieszczenia na dokumencie informacji o podstawie zwolnienia. Od tej zasady występują pewne wyjątki. Na skróty Faktura wystawiona przez podatnika zwolnionego z VAT, a przepisy Ordynacji podatkowejUmieszczenie na fakturze informacji o podstawie zwolnienia z VAT Faktura wystawiona przez podatnika zwolnionego z VAT, a przepisy Ordynacji podatkowej Ordynacja podatkowa w art. 87 par. 1 zawiera zapis, że podatnik prowadzący działalność gospodarczą ma obowiązek wystawić rachunek za dokonaną sprzedaż lub wykonanie usługi jeżeli nabywca zgłosi takie żądanie, a z odrębnych przepisów nie wynika obowiązek wystawienia faktury. W tym przypadku należy skorzystać z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (art. 106b). Napisane jest w nim, że podatnik, który rozlicza podatek VAT ma obowiązek dokumentowania sprzedaży towarów lub usług zawsze za pomocą faktur VAT, jeżeli ich odbiorcą jest inna firma, a także na żądanie nabywcy będącego osobą prywatną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Podatnicy, którzy korzystają ze zwolnienia z VAT wystawiają fakturę za każdy raz kiedy otrzymają od odbiorcy żądanie jej sporządzenia. Jeżeli podatnik sprzedał towar/usługę na rzecz osoby prywatnej nieprowadzącej działalności gospodarczej, to ma obowiązek wystawienia faktury na żądanie takiej osoby zawsze wtedy jeżeli żądanie nastąpiło przed upływem 3 miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym miała miejsce dostawa towarów, została wyświadczona usługa lub podatnik otrzymał zapłatę w całości lub części. Umieszczenie na fakturze informacji o podstawie zwolnienia z VAT Faktura VAT wystawiona przez podatnika zwolnionego z VAT różni się od zwykłej faktury kilkoma elementami. Te, które powinny obowiązkowo znaleźć się na dokumencie zostały wskazane w art. 106e ust. 1 ustawy o do podatników zwolnionych z VAT odnosi się zapis art. 106e ust. 1 pkt 19. Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorca, który zwolniony jest z VAT wystawiając fakturę, ma obowiązek umieścić na niej informację o podstawie zwolnienia z VAT. Występuje kilka możliwości zwolnienia: zwolnienie ze względu na zakres wykonywanych czynności (art. 43 ust. 1) zwolnienie ze względu na szczegółowe przepisy (art. 82 ust. 3) zwolnienie ze względu na nieprzekroczenie limitu wartości sprzedaży w ubiegłym roku podatkowym (art. 113 ust. 1 i 9). W przypadku umieszczania na fakturze podstawy zwolnienia z VAT dobrze jest również przejrzeć zapisy znajdujące się w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie wystawiania faktur. W rozdziale drugim wymienionego rozporządzenia zostały wskazane przypadki, w których faktury mogą zawierać mniejszy zakres danych niż ten określony w art. 106e ustawy o VAT, a także wymieniony został zakres tych danych. Par. 3 pkt 3 zawiera wykaz elementów jakie muszą znaleźć się na fakturze podatnika korzystającego ze zwolnienia ze względu na limit sprzedaży. Dokładna lista znajduje się w pkt. 1. Ważne są zwłaszcza elementy wymienione w lit. od a do g, takie jak: data wystawienia kolejny numer imiona i nazwiska lub nazwy podatnika oraz nabywcy towarów/usług wraz z ich adresami nazwa towaru/usługi miara i ilość dostarczonych towarów lub zakres świadczonych usług cena jednostkowa towaru lub usługi kwota należności ogółem. Pkt. 3 nie wymienia jako obowiązkowego elementu, który nakazywałby umieścić na fakturze: wskazania przepisu ustawy, aktu wydanego na podstawie ustawy, przepisu dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z str. 1, z późn. zm.) lub innej podstawy prawnej, zgodnie z którą podatnik stosuje zwolnienie od podatku Oznacza to, że informacji o podstawie zwolnienia nie trzeba umieszczać na fakturach przedsiębiorców, którzy nie rozliczają się z podatku VAT ze względu na nieprzekroczony limit wartości sprzedaży. Data publikacji: 2021-12-01, autor: FakturaXL
. 482 238 340 149 593 421 215 518
art 109 ust 1 ustawy o vat
